Dişlerin koruyucu dış tabakası minenin aşınması ve mine altındaki dentin tabakasının açığa çıkması sonucunda, diş sinir uçlarının da bulunduğu  sıvı ile dolu dentin tübülleri açığa çıkabilir. Bu dentin tübülleri içindeki sıvılar sıcak, soğuk, tatlı, ekşi, acı besin ve içeceklerle ilişkiye girerek büzülüp genişleyerek sinirler üzerinde basınç farklılıklarına sebep olur. Bu basınç farklılıkları dişlerde hassasiyet (sızlama) hissi oluşturur. Hassasiyetin sebebinin ne olduğunun bulunması tedavisinin yönteminin belirlenmesinde önemli rol oynar.  (1)

Dişlerin Hassasiyetine Yol Açan Başlıca Nedenler Şunlardır(2)

1- Dişlerde oluşan çürükler: Diş çeperini kaplayan mine tabakasını da aşıp, dentin tabakasına ulaşan mikroorganizmaların oluşturduğu çürüklü asidik ortam dişlerin hassasiyetine sebep vermektedir. Bu riski en aza indirmek çürük dişlerin tedavi edilmesi ve çürük riski bulunan dişler de koruyucu tedaviler ve düzenli kontrol seansları ile takip edilmelidir. 

2-Uygunsuz diş fırçalama: Doğru fırlama yapılmaması  ve sert fırçalama diş etlerinin çekilmesine hatta dişlerde aşınmaya dahi sebep olabilir. Diş hekiminizin tavsiye ettiği diş fıçası kullanılması ve diş fırçalama yönteminin uygulanması diş eti çekilmesinin ortaya çıkaran etkenlerin azalmasını sağlar. Mine tabakası ile kaplı olmayan kök yüzeylerinin dış etkenlere maruz kalmasıyla hasasiyet oluşur.

3-Dişeti hastalıkları:Ağız hijyeninin iyi olmaması yada sistemik bir hastalık sonucunda oluşan diş eti rahatsızlıklaarı sonucunda dişetleri çekilmesi ve çene kemiklerinde erime oluşabilir. Dişeti cerrahisi yada sadece diş taşı temizliği ile dişe sağlığına kavuşturulur. Fakat işi çevresinde olması greken yumuşak doku kaybolduğundan hassasiyet artar.Mine tabakası ile kaplı olmayan kök yüzeylerinin dış etkenlere maruz kalmasıyla hasasiyet oluşur.

4-Diş sıkma/gıcırdatma alışkanlıkları: Diş sıkma yada gıcırdatma genellikle stres sonuccu ortaya çıkar. Çene eklemlerinde sıkıntılar oluşabildiği gibi dişlerin etlerle birleştiği bölgelerde çiğneme yüzeylerinde erezyon oluşabilir.Gece plağı yapılarak diş sıkmanın zararaları ortadan kaldırılır.

5- Yoğun asitli gıda ve içeceklerle beslenme alışkanlıkları: Kola, portakal suyu gibi asitli içeceklerin sık tüketilmesi ve bu tüketim sonrasında hemen ardından dış fırçalanması yanlış bir davranıştır, asitle etkileşime giren mineralizasyonu zayıflamış diş minesinin, fırçalama ile aşınan özellikle dişeti sınırındaki diş yüzeyleri eriyerek bu bölgelerde hassasiyet oluşur. Ayrıca yoğun klor ile temizlenen havuzda yüzen sporcular da bu asidik erozyon riskiyle karşı karşıyadır. Bu durumdan en az miktarda etkilenmek için, asit ile etkileşen dişlerin normal su ile çalkalanarak ya da peynir gibi asit etkisini nötralize edicek besinlerin tüketilmesinin ardından yaklaşık yarım saat sonra fırçalanması tavsiye edilir.

Diş Hassassiyetinin Tedavisi

Tüm dişlerde yada kısmi olarak hassasiyet varsa dişin kök olan yapısı dişin kök olan yapısını güçlendirmek amacıyla flour uygulanabilir. Ayrıca hassasiyet için özel olarak üretilmiş macunlar ve gargaralar kullanılabilir.(3) Bu macunlar ve gargaralar içindeki etken maddeler açığa çıkmış dentin tübüllerini tıkayarak uyaranların pulpayı .etkisini ortadan kaldırır.

Diş hassasasiyeti ilerlemişse diş hekimi bazı dental ajanlar uygulayarak ve laser tedavisi hastanın sorunu çözebilir. Cervitec Plus, SE Bond & Protect Liner F, lazer ve iyontoforez, 3 ila 6 ay arasında tatmin edici tedavi sonrası sonuçlar göstermiştir (4)

(1) How valid and applicable are current diagnostic criteria and assessment methods for dentin hypersensitivity? An overview

Christian R. Gernhardtcorresponding author

(2)Associated factors to cervical dentin hypersensitivity in adults: a transversal study

Polyana Matos Alcântara, Nayara Franciele Figueiredo Barroso, Adriana Maria Botelho, Dhelfeson Willya Douglas-de-Oliveira,corresponding author Patrícia Furtado Gonçalves, and Olga Dumont Flecha

(3) Dentine sensitivity: past, present and future. Mantzourani M1, Sharma D.

Oral Care Scientific and Professional Affairs, Johnson & Johnson Consumer Services EAME Ltd, Foundation Park, Maidenhead, UK.

 (4)The effectiveness of current dentin desensitizing agents used to treat dental hypersensitivity: a systematic review.

da Rosa WL1, Lund RG, Piva E, da Silva AF.  Faculty of Dentistry, Federal University of Pelotas, Pelotas, Brazil.