Kadınların hamilellik öncesinde ağız ve diş sağlığı için gerekli tedavilerin yapılmış olması tavsiye edilse de, bazen hamilelik sırasında da tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Hamilere diş tedavisi sırasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Öncelikle hamilelikte, kadın doğum uzmanı ile iletişim kurulmalı hastanın kullanılacak ilaçlar, anesteziler ve tedavi konusunda bilgilendirilmeli ve onay alınmalıdır. 

Diş eti bakımı ve tedavisi konusunda hamile bilinçlendirilmeli, düzenli bir şekilde diş taşı temizliği yapılmalıdır.

Hamile Kadınların Tedavisi Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Gastrointestinal sistem üzerinde etkili olan hamilelik sonucu gelişen hormonal ve mekanik değişiklikler, öğürme refleksini arttırır ve gastrik asit reflu riskini arttırır. 

Ayrıca Hamilelik ilerledikçe uterusun boyutu artar ve intragastrik karın basıncı arttırır. Sonuç olarak, koltuk, karın basıncını hafifletmek ve hastayı korumak için diş tedavisi sırasında mümkün olduğunca dik tutulmalıdır. Tedavi mümkün olduğunca kısa tutulmalı ve koltuktan kalkma, koltuk pozisyonlandırılması gibi hareketler yavaşça yapılmalıdır. (1) Dişhekimi koltuğunda sırt üstü yatarken,  inferior vena cava  toplardamarlarının uterus tarafından sıkıştırılması sebebiyle tansiyon düşüklüğü gerçekleşebilir. Koltukta otururken sağ kalçanın 10-12 cm kaldırılması ve sol tarafa %5-15 derece eğimlendirilmesi ile bu toplardamarlarına gelen baskı azaltılır ve tansiyon düşüklüğü engellenebilir (2). 

Diş hekimi korkusu hamilelikte  en büyük problemdendir. Tedavi sırasında rahatlatıcı bir ortam sağlanmalı ve işlemler kısa sürelerde tamamlanmalıdır. Tedaviler için en uygun dönem hamileliğin 4.-5.-6. aylarıdır. Kanal tedavisi gereken bir diş var ise röntgen çekilmemesi gerektiğinden tedavi ağrının kesilmesi sağlanacak şekilde yapılmalı, doğum sonrasında tedavi tamamlanmalıdır.

Hamileliğin Ağız ve Diş Sağlığına Etkileri

Hamilelik, vücuttaki organ ve sistemlerin tümüne yakınını hormonal değişikliklerle etkileyen fizyolojik bir olaydır. Bu hormonal değişiklikler, ağız ve diş sağlığı üzerinde de etkilidir. Ayrıca ağız florasındaki değişikliklerin, anne ve çocuk üzerinde de önemli etkileri bulunmaktadır.

Gebelik Gingivitisi: Progesteron hormonunun artması, dişeti dokularına kan akışının artmasına ve dolayısıyla hassasiyet, şişme ve kanama gibi problemlerin ortaya çıkmasına neden olur. Fırçalama ve dişipi kullanımı sırasında da bu gibi problemlerle karşılaşılabilir. Bu değişiklikler hamileliğin herhangi bir döneminde ortaya çıkabilmekle beraber, 2. Trimesterda daha sık görülmektedir.

Bu hormonal değişiklikler, gingivitis’e yol açan bakterilerin üremesini kolaylaştıracak bir ortam oluşturur ve bu durum tedavi edilmez ise kronik dişeti hastalıklarıyla başlayıp diş kayıplarına kadar ilerleyen bir sürece dönüşebilir.

Sillness ve Löe’nün yaptığı araştırmalara göre hamilelerin %100’ünde farklı derecelerde 

dişeti enflamasyon belirtileri görülmektedir.(3) 

Lopez ve ark. Yaptığı çalışmalara göre, gingivitis görülen hamile kadınlarda, sağlıklı dişetlerine sahip hamile kadınlara göre erken doğum/düşük ağırlıklı doğum oranı anlamlı derecede yüksek bulunmuştur.(4) 

Dişlerde erozyon,  hamilelikte daha çok sabahları gerçekleşen bulantı ve kusma, sonucu ağız ortamının asiditesi artar, bu sebeple dişler erozyona uğrayabilir. 

Çürük artışı, hamilelik sırasında karbonhidratlı besinlerin tüketiminin artması da çürüklerde artışa sebep olur.

Dişlerde mobilite (sallanma): Periodontal olarak sağlıklı kadınlarda bile, hamilelik sırasında dişlerde mobiliteler görülebilmektedir(5) . Araştırmalarda, bu mobilitenin en sık hamileliğin son ayında, üst keser dişlerde görüldüğü belirtilmiştir (6) (7).

Hamilelikte Ağız ve Diş Sağlığı Tavsiyeleri

Düzenli Diş hekimi Kontrolünde Olunmalı

Yumuşak Kıllı Diş fırçasıyla Günde 2 Kez Ve Diş ipiyle Günde 1 Kez Ve Alkolsüz Gargaralardan Da Faydalanarak Ağız Hijyeninin Düzenli Ve Narin Bir Şekilde Sağlanması, (Narin Dişeti Dokularına Zarar Vermemek İçin)

Bulantı Ve Kusma Sonucunda Ağızda Asiditenin Artması Durumunda Ağız Çalkalanmalı, Nötralize Edici Besinler Tüketilmeli

Kalsiyum Fosfor, Protein Ve Vitamin A,C,E İçeren Sağlıklı Bir Diyet Takip Edilmeli

Dişhekimi koltuğunda mümkün olduğunca dik ve sol tarafa 5-15 ° eğilmi bir şekilde oturulmalıdır (sağ kalça 10-12cm yüksekte kalacak şekilde)

1. Giglio JA, Lanni SM, Laskin DM, Giglio NW. Oral health care for the pregnant patient. J Can Dent Assoc. 2009;75(1):43-8.
2. Kurien S, Kattimani VS, Sriram RR, Sriram SK, Rao VKP, Bhupathi A, et al. Management of pregnant patient in dentistry. J Int Oral Health. 2013;5(1):88-97.
3. Loe H, Silness J. PERIODONTAL DISEASE IN PREGNANCY. I. PREVALENCE AND SEVERITY. Acta Odontol Scand. 1963;21:533-51.
4. López NJ, Da Silva I, Ipinza J, Gutiérrez J. Periodontal therapy reduces the rate of preterm low birth weight in women with pregnancy-associated gingivitis. J Periodontol. 2005;76(11 Suppl):2144-53.
5. Ringsdorf WM, Jr., Flatland RF, Lindsey KG, Cheraskin E. Clinical tooth mobility and pregnancy. Obstet Gynecol. 1961;17:434-8.
6. Rateitschak KH. Tooth mobility changes in pregnancy. J Periodontal Res. 1967;2(3):199-206.
7. Mishra PS, Marawar PP, Mishra SS. A cross-sectional, clinical study to evaluate mobility of teeth during pregnancy using periotest. Indian J Dent Res. 2017;28(1):10-5.